Hoe kijkt de Chinese geneeskunde aan tegen auto-immuunziekten (Bi-syndromen)

Auto-immuunziekten, zoals bijvoorbeeld reuma bestaat eigenlijk niet binnen de Traditionele Chinese geneeskunde (TCM) zoals wij het kennen in het Westen. De term ‘reuma’ komt dus niet voor binnen de Traditionele Chinese geneeskunde. De klassieke teksten beschrijven wel een soortgelijk beeld als Bi Bing 痹病, wat ‘Obstructie’ betekent.

Binnen de Traditionele Chinese geneeskunde kijken wij naar de verschijnselen en symptomen die zich voordoen. Als er drie verschillende Externe Pathogene Factoren (EPF) (ziektemakers) sterk en tegelijkertijd aanwezig zijn in het lichaam spreken wij over Bi-syndromen. Westers kun je dit vertalen met bijvoorbeeld reuma, diabetes, epilepsie en alle andere auto-immuunziekten. Lever en Yin Leegte en Nier Yin zijn een belangrijke factor bij Bi-syndromen.

De Externe Pathogenen factoren kunnen in verschillende verhoudingen aanwezig zijn en zich telkens weer anders manifesteren in het lichaam. De Chineeskundige zal een afgewogen strategie moeten bewandelen. Dit komt omdat de pathogene factor die op de voorgrond treedt het meest moet bestrijden en onderliggende deficiënties, zwaktes van de persoon niet mag versterken als de Externe Pathogene Factoren sterk zijn. De reden hiervoor is dat de Externe Pathogene Factoren hiervan ook profiteren. En dat wil je niet als je graag verbetering wilt. Bij een verkeerde aanpak van Bi-syndromen kunnen de klachten zich juist verergeren. De juiste energetische lagen behandelen is zeer van belang! Dit betekent dat de Chineeskundige dus werkt, daar waar op dat moment de ziekte in het lichaam zit.

Kruiden en acupunctuur is de manier om gericht te werken om de Externe Pathogene Factoren te bestrijden. Massages zoals Tuina zijn vaak niet effectief genoeg om als basis therapie auto-immuunziekten zoals reuma te keren. De beste resultaten worden behaald met de combinatie kruiden en acupunctuur behandelingen.

Let op: Bi-syndromen zijn serieuze aandoeningen. Als je opzoek gaat naar een goede therapeut kies dan voor een therapeut die een gedegen kennis heeft en daarbij meerdere disciplines binnen de Chinese geneeskunde beheerst. Een Chineeskundige met een korte opleiding heeft namelijk onvoldoende kennis om Bi-syndromen goed te kunnen behandelen!

acupunctuur bij reuma

Hoe ontstaan Bi-syndromen?

Bi betekent dus obstructie. Zij wordt veroorzaakt door pathogenen die blokkades veroorzaken in de meridianen. Hierdoor kan de Qi en het Bloed niet goed meer stromen door het lichaam en belemmert het de voedende en verwarmende taak naar de gewrichten en de extremiteiten. Hierdoor kunnen er ernstige symptomen ontstaan zoals pijn, ontstekingen en bewegingsbeperkingen die uiteindelijk kunnen leiden tot bijvoorbeeld atrofie van de spieren. Wanneer dit het geval is spreken wij niet meer over Bi-syndromen maar een verergering daarvan. Deze verergering noemen wij ‘Wei syndromen’ of ‘Wei Bi-syndroom’. Je kunt het zien als een sub vorm van de Bi-syndromen.

Er zijn verschillende soorten Bi-syndromen te onderscheiden, namelijk:

  • Xing Bi              (行痹)              Wandering Bi                of         Wind Bi
  • Tong Bi             (痛痹)              Painful Bi
  • Zhuo Bi             (着痹)              Fixed Bi                        of         Damp Bi
  • Re Bi                (热痹)              Heat Bi

Xing Bi

Kun je vertalen met ‘verplaatsende’ obstructie. De pijn verplaatst zich namelijk door het gehele lichaam heen. Het is een pijn die komt en weer gaat op verschillende locaties in het lichaam. Dit beeld doet zich meestal voor bij slanke mensen.

Tong Bi

Is een scherpe pijnlijke obstructie. De pijn zet zich vastzet op dezelfde plek in een of meer gewrichten. Deze pijn verergert zich bij koude en activiteit. Warmte verlicht de pijnklachten aanzienlijk. Er is geen roodheid en geen zwelling waar te nemen.

Zhuo Bi

Is een obstructie van Damp in het lichaam. De aangedane delen van het lichaam voelen zwaar en gevoelloos aan. De pijn wordt erger op vochtige en regenachtige dagen.

Re Bi

Is een obstructie van Hitte. De aangedane delen zijn warm, gezwollen en gevoelig. Met een scherpe pijn in een of meer gewrichten. Soms met temperatuurverhoging en dorst.

Al deze Bi-vormen hebben een gezamenlijk kenmerk, namelijk pijn en beperking in het bewegingsapparaat.

reumatische pijn

Externe Pathogene Factoren

Wanneer het lichaam een deficiëntie (leegte) heeft van Qi en/of Bloed, is het lichaam niet goed beschermd voor indringers. Deze indringers noemt men Externe Pathogene Factoren en bestaan uit klimaat invloeden zoals Wind, Koude, Hitte en Vocht (Damp).

Bij reuma is er bijvoorbeeld vaak spraken van een van deze drie pathogenen factoren tegelijk aanwezig. Dit verklaard waarom reumatische cliënten vaak last hebben van weersinvloeden. De meeste reumatische cliënten in Nederland ervaren verergering van pijn bij Wind, Koude en/of vochtig weer.

Echter kunnen Bi-syndromen ook ontstaan door micro-organismen, zoals: bacteriën, virussen, schimmels, parasieten en wormen. Vaccinaties kunnen ook een gevolg zijn van het ontstaan van auto-immuunziekten oftewel Bi-syndromen.

Wanneer het lichaam wordt aangevallen door een van deze Externe Pathogene factoren in combinatie van een Qi en Bloed deficiëntie kan dit ontaarden in een Bi-syndroom. Het is dus een resultaat van een combinatie van Externe Pathogenen, Wind, Hitte/Koude en Damp die het lichaam binnendringen, dit kan alleen gebeuren wanneer er een te kort is aan Qi en Bloed in het lichaam. De Externe Pathogenen blijven in de meridianen hangen en blokkeren daarmee de stroom van Qi en het Bloed. Het resultaat is een Bi-syndroom oftewel een auto-immuunziekte zoals bijvoorbeeld reuma.

Invasie van Externe Pathogenen in het lichaam

Wind is de ernstigste Externe Pathogeen dat er is. Dit komt omdat Wind altijd een ander pathogeen met zich meebrengt. Dit kan gebeuren wanneer het weer bijvoorbeeld plotseling omslaat. Wind zorgt ook voor pijn dat zich steeds verplaatst. Meestal door de ledematen en gewrichten.

Koude leidt tot gelokaliseerde en ernstige pijn van de ledematen en gewrichten. De pijn wordt vermindert door Hitte en juist verergert door Koude. Bij onvoldoende beweging wordt het lichaam onvoldoende verwarmt wat op haar beurt een kouder lichaam en meer pijn veroorzaakt.

Vochtig weer veroorzaakt zwaarte gevoel en gevoelloosheid van de ledematen, verminderde beweging van ledematen en gezwollen gewrichten (zonder Hitte en roodheid) en gelokaliseerde pijn.

Wanneer je bijvoorbeeld in een koud of regenachtig land woont en je kleed je niet warm genoeg aan, dan ben je vatbaarder voor Externe Pathogenen Factoren. Of wanneer je veel zweet waardoor de poriën open staan komen ze gemakkelijker binnen. Of je gaat buiten joggen wanneer het koud en mistig is, dan ben je gevoeliger voor een invasie van Externe Wind, Koude en Damp.

Bijvoorbeeld een beginnende verkoudheid. Alles is afhankelijk van je weerstand, je Wei Qi en jouw Zheng Qi. Wanneer jij de aanval van Wind Koude (verkoudheid) kan weerstaan betekent dat jouw weestand en energiehuishouding voldoende is.

Wanneer dit niet het geval is kan het gebeuren dat de pathogeen voor een langere tijd in jouw lichaam blijft zitten. Als dit gebeurt en de pathogeen blijft te lang in de meridianen zitten veroorzaakt dit een stagnatie. Deze stagnatie kan weer leiden tot een Bloed stase en symptomen van Hitte in het Bloed. Deze Hitte kan ontstaan omdat Koude zich kan transformeren naar Hitte. Als Damp Koude een lange tijd in het lichaam aanwezig is kan dit dus transformeren naar een Hitte syndroom, terwijl het begonnen was met een Koude syndroom.

Vocht bij reuma

Deficiëntie van Lever en Nieren

Het is belangrijk om te weten dat de Lever Bloed op slaat. En dat de Nieren de Essentie (Jing) is. De Lever wordt gevoed door de Jing, de Nier Jing wordt ververst door Lever Bloed. Binnen de Chinese geneeskunde gaan wij ervan uit dat Bloed kan transformeren in Jing maar de bron van Bloed en Jing is altijd hetzelfde, namelijk voedsel essentie. Daarom spreken de klassieke teksten over: ‘Essence en Bloed komen uit dezelfde bron’. Gevolg is dat een tekort aan Jing kan leiden tot Lever Bloed deficiëntie. Een lange voorgeschiedenis van deficiënt Lever Bloed kan ook leiden tot een Nier Jing deficiëntie.

Beide kunnen uiteindelijk leiden tot Nier en Lever deficiëntie. Zowel Jing als Bloed voeden de spieren, de pezen en de botten. Bij deficiëntie leidt dit tot een ‘leegte in de gewrichten’, waardoor de Externe Pathogenen kunnen binnendringen en kunnen leiden tot Bi-syndroom.

Vaccinaties

Het is belangrijk om te weten dat vaccinaties kunnen bijdragen aan het veroorzaken van een breed scala aan auto-immuunziekten. Vaccinaties zijn belangrijke veroorzakers van het ontwikkelen van Latente Warmte in het lichaam.

Het virus, (de pathogeen) komt direct binnen in het Xue niveau (Bloed niveau) terecht door de injectie terwijl Externe Pathogene Factoren eerst normaal gesproken door de Wei Qi niveau (afweersysteem) heen gaat en dan door het Qi-, en het Ying Qi- gaat en tot slot door kan doordringen in het Xue niveau, het diepste niveau in het lichaam.

Doordat bij een vaccinatie de Pathogene Factor direct in het Xue, Bloed niveau terecht komt verandert hij snel in Warmte en wordt het een Interne Pathologie gedurende tussen de drie maanden of zelfs jaren later. Het kan dus jaren duren voordat auto-immuunziekten zoals bijvoorbeeld reuma zich ontwikkelt na een vaccinatie.

Hierbij is het belangrijk om er rekening mee te houden dat vaak de darm lek is van de cliënt. Vaak komt dit door ongezonde voeding en het gebruik van medicatie. Iemand met een lekke darm kan een vaccinatie nooit goed verwerken in het lichaam. De ziekteveroorzaker blijft achter in het lichaam en woekert stilzwijgend rond in het lichaam totdat het zich ontpopt in een auto-immuunziekte.

Daarnaast is het belangrijk dat iemand met een Bi-syndroom het lichaam ontzuurt.  Verzuring van het lichaam is namelijk ook een belangrijke factor bij mensen met reuma. Verzuring kan ontstaan door giftige gedachten, verkeerde voedingsmiddelen en medicaties.

vacinatie

Voeding

Voeding speelt ook vanuit Chinees perspectief een belangrijke rol. Het vele verbruik van suikers, alcohol, broodproducten met name het gemaakt van tarwe, melkproducten, vettige en gefrituurde voedingsmiddelen kan tot een vorming van Damp en Flegma (verergering van Damp) leiden, zij kunnen zich namelijk gaan nestelen in de gewrichten en chronische pijn veroorzaken.

Daarnaast is het aan te raden om zoveel mogelijk bewerkt voedsel zoals: smaak-, kleur-, en geurstoffen te verwijderen uit het dagelijks voedingspatroon. Ook is het van belang om zoveel mogelijk biologische groente, fruit en vlees te nuttigen.

Overige factoren die bijdragen aan het ontwikkelen van Bi-Syndromen

Naast voeding en vaccinaties zijn er nog meer invloeden die bijdragen aan het ontwikkelen van Bi-syndromen. Zo zal veel lichamelijke activiteit de pezen en de spieren aantasten en zorgen voor het uitputten van de Qi en het Bloed. Maar ook wanneer iemand continu herhaalde bewegingen maakt kan dit ook leiden tot Qi stagnatie en Bloed Stase (stagnatie van het bloed).

Overwerk gedurende lange jaren heeft hier ook zeker invloed op. Wanneer er onvoldoende rust is leidt dit tot een Bloed Leegte of Yin Leegte waardoor de meridianen niet goed gevoed worden en meer vatbaarheid ontstaat voor een invasie van Externe Pathogenen.

Wanneer er veel bloedverlies is bijvoorbeeld tijdens de bevalling, of wanneer zij al aan een Bloed Leegte leed voorafgaand aan de bevalling kan Lever Bloed Leegte ontstaan en leidt dit tot onvoldoende voeding richting de pezen en de spieren.

Een trauma in iemands leven behoort ook tot de mogelijke risico factoren. Een licht ongeval kan lijden tot een Qi stagnatie. Een Bloed stagnatie kan ontstaan bij een ernstig ongeval.

Wanneer er emotionele spanningen zijn in iemands leven zoals boosheid, schuld of wrok gedurende een langere periode zal dit op haar beurt de meridianen aantasten. Dit komt omdat Qi en Bloed uitput is. Deze uitputting komt voornamelijk door verdriet, droefheid en shock. Hierdoor kunnen de meridianen niet meer gevoed worden en ontstaan er serieuze klachten.

Bi-syndromen en emoties

Behandeling bij Bi-syndromen

Om Bi-syndromen goed te behandelen is het van belang dat er een goede diagnose wordt gemaakt. Welke pathogenen indringers zijn binnen gekomen en welke is hiervan nu het meest dominant aanwezig is. Hierbij zijn de symptomen een doorslaggevende factor. Daarnaast houdt men rekening met de fase waarin de cliënt zit, acuut of chronisch. Dit is belangrijk om te onderscheiden omdat de behandelmethoden hierin verschillen.

Bijvoorbeeld wanneer de pijn zich verplaatst in meerdere gewrichten is de hoofdoorzaak Wind, dus Wind is dominant aanwezig. Als de pijn relatief erg is en duidelijk op een of meerdere plekken goed aan te wijzen is, zal er hoogstwaarschijnlijk spraken zijn van een Bloed Stase. Wanneer de pijn gepaard gaat met een koude of een hitte gevoel in de aangedane gewrichten is de hoofdoorzaak te koppelen aan een Koude of Hitte pathogeen. Ook kan het voorkomen dat de gewrichten zwaar aanvoelen, eventueel met een doof gevoel en de aanwezigheid van zwelling. Wanneer dit het geval is, is de pathogeen Damp de oorzaak.

Acute fase

Tijdens een acute fase is het belangrijk om de Hitte of Koude te verjagen en de meridianen vrij te maken van Wind en Damp.

Chronische fase

Wanneer is spraken is van de chronische fase is het van belang dat de Lever en de Nier wordt gevoed. Bloed stase oplossen en de meridianen vrij maken zodat de Qi goed kan doorstromen.

Externe behandelingen bij Bi-syndromen

Bij Bi-syndromen kun je ook heel goed Extern werken op het lichaam, naast inwendig te werken met kruiden. Hierbij kun je denken aan behandelingen met Externe kruiden door middel van wikkels en kompressen. Bij reuma kan dit een zeer effectieve en nuttige hulpmiddel zijn om het genezingsproces in het lichaam te activeren.

Het is belangrijk om te begrijpen dat wikkels en kompressen alleen symptomatisch werken. Het haalt de oorzaak namelijk niet weg omdat de oorzaak veel dieper in het lichaam zit. Het inzetten van Externe behandelingen draagt bij aan: het ontgiften via de huid en plaatselijk de doorbloeding te verbeteren. Het is ook een ideale methoden om warmte te onttrekken of juist warmte op te wekken. Je kunt bijvoorbeeld ontstekingen hiermee rijpen en eruit trekken. Daarnaast kan het de pijn verlichten en kan het een desinfecterende werking hebben. Dit alles is afhankelijk van welke kruiden gebruikt worden.

Bij de behandelingsprincipes van reuma is het van belang dat de Chinese therapeut de volgende facetten opvolgt:

  1. De Wind verjagen en het Vocht oplossen of de Koude verdrijven.
  2. Het Flegma oplossen.
  3. De circulatie van het Bloed versterken.
  4. Latente Warmte verwijderen.
  5. Toxines oplossen.
  6. De Lever en de Nier (Yin of Yang) voeden, het Yuan Qi tonifiëren.